Witamina E

Właściwości i zastosowanie witaminy E – kiedy ją suplementować?

Witamina E jest jedną z niezbędnych witamin dla zdrowia człowieka. Jest ona bardzo silnym naturalnym przeciwutleniaczem, a także określana jest mianem „witaminy młodości i płodności”. Jakie wykazuje ona właściwości? Kiedy warto zdecydować się na stosowanie suplementów z witaminą E?

Czym jest witamina E?

Pod pojęciem witaminy E znajduje się grupa związków chemicznych, do której zaliczane są tokoferole i tokotrienole.

Każdy z tych związków występuje w czterech formach określanych jako α, β, γ i δ, co łącznie daje osiem form witaminy E. Za kluczowy dla zdrowia człowieka określa się α-tokoferol.

Witamina E zaliczana jest również do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, w skład której wchodzą witamina A, D i K.

Witamina E – gdzie występuje?

Związek ten dostarczany jest do organizmu człowieka głównie z dietą. W czym witamina E występuje w największych ilościach?

Witamina ta jest obecna w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. W jakich produktach jest jej najwięcej? Są to produkty roślinne, głównie tłoczone z roślin oleje, orzechy, ziarna oraz warzywa.

Główne źródła witaminy E:

• Oleje roślinne, na przykład olej słonecznikowy, rzepakowy, oliwa,
• Orzechy laskowe,
• Orzechy arachidowe,
• Nasiona słonecznika,
• Migdały,
• Pełnoziarniste produkty zbożowe,
• Płatki owsiane,
• Masło,
• Brokuły,
• Jarmuż,
• Szpinak,
• Pomidory,
• Papryka.

Witamina E jest również dodawana do wielu produktów, między innymi do margaryny, płatków śniadaniowych, mleka i nabiału, olejów, soków owocowych i warzywnych, żywności dla dzieci. W produktach tych spełnia funkcję naturalnego przeciwutleniacza i konserwantu. Określana jest za pomocą symboli E306, E307, E308 oraz E309 zależnie od jej formy.

Właściwości witaminy E

Witamina ta jest niezbędnym składnikiem dla zdrowia człowieka, ponieważ uczestniczy ona w procesach życiowych. Wykazuje także działanie profilaktyczne, zmniejszając ryzyko zachorowania na różne dolegliwości.

Witamina E – właściwości:

• Hamuje stres oksydacyjny wywołany przez wolne rodniki,
• Zmniejsza ryzyko nowotworów,
• Podnosi odporność organizmu,
• Wpływa na procesy metaboliczne w mięśniach,
• Pozytywnie oddziałuje na stan błon, skóry, włosów i paznokci,
• Wspomaga zdrowie oczu,
• Hamuje procesy utleniania tłuszczów,
• Wykazuje działanie przeciwzakrzepowe,
• Wspiera pracę układu nerwowego,
• Zmniejsza ryzyko pojawienia się wad u płodu,
• Powoduje zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę,
• Dba o prawidłową płodność.

Witamina E – niedobór

Brak wystarczającej ilości witaminy E dla organizmu może skutkować pojawieniem się niekorzystnych dla zdrowia symptomów.

Wśród objawów niedoboru witaminy E znajdują się:

• Przemęczenie,
• Zaburzona koncentracja,
• Częste zapadnie na infekcje,
• Gorszy wzrok,
• Szybkie starzenie się skóry,
• Zła kondycja włosów i paznokci,
• Zaburzenia w pracy mięśni,
• Niedokrwistość hemolityczna,
• Zaburzenia neurologiczne,
• Bezpłodność.

Zwiększone ryzyko niedoborów witaminy E dotyczy osób, które mają monotonną i ubogą dietę, chorują na celiakię, mukowiscydozę, stosują hormony tarczycowe, środki antykoncepcyjne oraz środki przeczyszczające, a także palą papierosy.

Aby określić poziom witaminy E w organizmie, można wykonać badanie krwi. Stosowane jest ono w celu wykrywania jej niedoboru i nadmiaru.

Witamina E – nadmiar

Nadmiar witaminy E w ciele człowieka może powodować pojawienie się niepożądanych skutków ubocznych.

Wśród objawów nadmiaru witaminy E znajdują się:

• Zaburzenia trawienne, w tym bóle brzucha, biegunki, wymioty,
• Bóle głowy,
• Zaburzenia widzenia,
• Osłabienie organizmu,
• Większe ryzyko niewydolności serca i udaru krwotocznego.

Nadmiar witaminy E jest niebezpieczny dla kobiet ciężarnych, dlatego nie powinny one stosować zbyt dużej dawki tego związku. Może on prowadzić między innymi do wad wrodzonych, poronienia, przedwczesnego porodu, a nawet obumarcia płodu.

Na co działa witamina E?

Suplementowanie witaminy E jest rekomendowane dla osób, które obserwują u siebie objawy jej niedoborów albo chcą im zapobiegać. Na co pomaga witamina E?

Skóra

Zawierający witaminę E suplement bardzo często wybierany jest przez osoby, którym zależy na atrakcyjnym wyglądzie. Jako „witamina młodości” wpływa ona pozytywnie na wygląd skóry, ponieważ spowalnia procesy starzeniowe, wzmacnia skórę właściwą oraz poprawia jej ukrwienie.

Również bardzo popularne jest stosowanie witaminy E w kosmetykach, ponieważ wykazuje ona działanie nawilżające, przeciwstarzeniowe, regenerujące i odżywiające skórę. Polecana jest również na trądzik, ponieważ może zmniejszyć jego objawy. Stosowana jest na twarz w postaci kremów, serum, toników i innych kosmetyków.

Włosy

Witamina ta wskazana jest dla osób, które pragną zadbać o atrakcyjny wygląd swoich włosów, ponieważ wzmacnia je i zmniejsza ryzyko ich wypadania. Dodatkowo pozytywnie wpływa na stan skóry głowy, ponieważ reguluje produkcję sebum i wspomaga procesy krążeniowe.

Podobnie jak w przypadku skóry witaminę E na włosy można stosować zarówno w formie kosmetyków, na przykład olejków i serum, jak i suplementów diety.

Układ krążeniowy

Witamina E ma duże znaczenie dla prawidłowej pracy układu krążeniowego. Wpływając na działanie enzymu cyklooksygenazy i kinazy białkowej C, zmniejsza ona ryzyko tworzenia się zakrzepów. Także jej suplementacja może pomóc osobom po zawałach serca, by zmniejszyć ryzyko ich nawrotu.

Układ nerwowy

Witamina ta jest bardzo istotna dla układu nerwowego, a jej braki mogą przyczyniać się do zaburzeń neurologicznych. Suplementacja wskazana jest głównie u osób z zaburzonym przekaźnictwem nerwowym, przy osłabieniu mięśni, problemach z koordynacją ruchową. Dodatkowo może ona opóźniać postęp choroby Alzheimera, dlatego jej stosowanie polecane jest również w tej dolegliwości.

Choroby oczu

Korzystne działanie witaminy E na oczy zostało dowiedzione w wielu badaniach. Pomaga ona między innymi w redukcji ryzyka zaćmy – katarakty, która prowadzi do stopniowej utraty wzroku. Badania nie wykazały jednak jej korzystnego działania w przypadku AMD – zwyrodnienia plamki żółtej.

Stawy

Według badań witamina E jest korzystna dla osób z dolegliwościami stawowymi, w tym RZS – reumatoidalnym zapaleniem stawów. W przypadku związku takiego jak witamina E działanie dotyczy przede wszystkim zmniejszenia objawów bólowych i sztywności stawów przy jej regularnej suplementacji.

Płodność

Witamina E wykazuje korzystny wpływ na płodność mężczyzn. Poprawia parametry nasienia, w tym stężenie i ruchliwość plemników, dlatego jej suplementacja zalecana jest w przypadku problemów z płodnością.

Ciąża

Stosowanie witaminy E jest zalecane również w ciąży, dlatego często jest ona składnikiem tabletek dla kobiet planujących dziecko i ciężarnych. Ma ona duże znaczenie dla prawidłowego rozwoju płodu i zmniejsza ryzyko wad wrodzonych układu nerwowego. Nie należy jednak stosować jej w nadmiarze, ponieważ ma ona wtedy negatywny wpływ na ciążę.

Nowotwory

Według badań witamina E może redukować ryzyko wystąpienia wybranych rodzajów nowotworów, w tym nowotworów płuc oraz piersi.

Witamina E – jak stosować?

Głównym źródłem witaminy E powinna być zbilansowana dieta, która zawiera produkty bogate w ten związek. Dodatkowo, w razie potrzeby, stosować można suplementy zawierające witaminę E.

W sprzedaży dostępne są różne rodzaje suplementów, w tym witamina E w kroplach, proszkach i kapsułkach.

Warto wskazać, że wchłanianie witaminy E jest lepsze w obecności witamin A, C i witamin z grupy B, a także nienasyconych kwasów tłuszczowych, selenu i manganu. Nie zaleca się natomiast stosowania jej razem z żelazem.

Najlepsza witamina E – jaki suplement wybrać?

Zawierające związek taki jak witamina E kapsułki, krople i inne preparaty są dostępne w różnych wariantach.

Wśród popularnych suplementów znajdują się te, w których obecne są witamina E naturalna oraz tokotrienole i tokoferole, czyli różne formy tej witaminy.

Można także zdecydować się na suplementowanie preparatów złożonych, na przykład takich jak witaminy A+E, witaminy ADEK oraz suplementów przeznaczonych na konkretne cele, na przykład na włosy, skórę i paznokcie, na płodność.

Wybierając odpowiedni suplement diety, warto także zwrócić uwagę na jego skład. Dobrym wyborem będą preparaty o czystym składzie, które nie zawierają zbędnych substancji, na przykład wypełniaczy oraz konserwantów.

Dawkowanie witaminy E

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę E zależne jest od wieku, płci oraz od stanu zdrowia. Ile dziennie należy jej stosować?

Dzienna dawka witaminy E wynosi:

• Dla noworodków – 4 mg,
• Dla dzieci – 5-6 mg,
• Dla nastolatków – 8-10 mg,
• Dla kobiet – 8 mg,
• Dla mężczyzn – 10 mg,
• Dla kobiet w ciąży – 12 mg,
• Dla kobiet karmiących – 14 mg.

Nie zaleca się stosowania powyżej 1000 mg witaminy E dziennie, ponieważ może doprowadzić to do jej przedawkowania oraz skutków ubocznych.

Dokładne informacje o zalecanym dawkowaniu witaminy E można znaleźć na etykietach suplementów diety.

Witamina E – jak długo stosować?

Suplementy zawierające w składzie witaminę E powinno się stosować aż do momentu, w którym dojdzie do znormalizowania jej poziomu w organizmie i uzyska się oczekiwane efekty.

Najlepiej po pewnym czasie wykonać badania kontrolne, które pozwolą na sprawdzenie poziomu tej witaminy.

Witamina E – skutki uboczne

Witamina ta jest generalnie dobrze tolerowana i rzadko kiedy powoduje pojawienie się działań niepożądanych. Mogą one jednak wystąpić u niektórych osób i najczęściej pojawiają się jako efekt przedawkowania.

Główne działania niepożądane to:

• Bóle głowy,
• Problemy trawienne,
• Zaburzenia widzenia,
• Osłabienie.

Witamina E – przeciwwskazania

Suplementów z witaminą E nie należy stosować w przypadku nadwrażliwości na składniki preparatu, nadmiaru witaminy E oraz przeciwwskazań zdrowotnych.

Nie należy stosować jej również razem z lekami przeciwzakrzepowymi, ponieważ powoduje ona osłabienie ich działania.

Ile kosztuje witamina E?

W przypadku suplementów ze związkiem takim jak witamina E cena zwykle wynosi od około 20 złotych do 100 złotych zależnie od wybranego preparatu.

Gdzie kupić witaminę E?

Suplementy z witaminą E są bardzo popularne i można kupić je obecnie w różnych sklepach, między innymi w aptekach, zielarniach, sklepach sprzedających zdrową żywność.

Źródła:
1. Tokoferole i tokotrienole jako witamina E, Aleksandra Zielińska, Izabela Nowak, CHEMIK 2014, 68, 7, 585–591.
2. Lamer-Zarawska E., Chwała C., Gwardys A.: Rośliny w kosmetyce i kosmetologii przeciwstarzeniowej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
3. Chin, Kok-Yong, and Soelaiman Ima-Nirwana. "The role of vitamin E in preventing and treating osteoarthritis–a review of the current evidence." Frontiers in pharmacology 9 (2018): 946.
4. Boothby, Lisa A., and Paul L. Doering. "Vitamin C and vitamin E for Alzheimer's disease." Annals of Pharmacotherapy 39.12 (2005): 2073-2080.
5. Saremi, Adonis, and Rohit Arora. "Vitamin E and cardiovascular disease." American journal of therapeutics 17.3 (2010): e56-e65.
6. Yufei Zhang, Wenjie Jiang, Zhutian Xie, Wenlong Wu and Dongfeng Zhang, Vitamin E and risk of age-related cataract: a meta-analysis, Public Health Nutrition , Volume 18 , Issue 15 , October 2015 , pp. 2804 – 2814.
7. M Steiner i wsp.: Influence of vitamin E on platelet function in humans. J Am Coll Nutr, 1991, 10(5), 466-73.
8. P Thérond i wsp.: alpha-Tocopherol in human spermatozoa and seminal plasma: relationships with motility, antioxidant enzymes and leukocytes. Mol Hum Reprod, 1996, 2(10), 739-44.