Shatavari

Shatavari – działanie i zastosowanie szparagu groniastego

Roślina określana jako shatavari jest od tysięcy lat stosowana w indyjskiej Ajurwedzie. Dzisiaj sięga po nią coraz więcej osób, a w szczególności kobiet. Jakie wykazuje właściwości i działanie?

Shatavari – co to jest?

Shatavari (Asparagus racemosus), także określany jako satavar czy shatamull, to szparag groniasty, szparag indyjski czy dziki szparag. Występuje on naturalnie na terenie Indii oraz Himalajów, a także spotykany jest w północnej Australii.

Szparag groniasty jest rośliną wysoką, dochodzącą do 4 m, która ma charakterystyczne liście w formie igiełek o jasnozielonym kolorze. Wydaje małe, białe kwiaty, z których powstają owoce – purpurowe, okrągłe jagody. Wyróżnia się także bulwiastymi korzeniami, które mogą dochodzić nawet do 1 m długości. Jedna roślina może mieć nawet do 100 korzeni.

Korzeń Shatavari jest używany w tradycyjnej indyjskiej medycynie już od wielu wieków. Występuje on również w tradycyjnych podaniach regionu, między innymi wierzono, że był składnikiem napoju zapewniającego bogom nieśmiertelność.

Jego nazwa wywodzi się z sanskrytu i można przetłumaczyć ją jako „mająca sto korzeni”, natomiast w przenośni jako „tą, która posiada stu mężów”.

Składniki aktywne shatavari

W szparagu groniastym znajduje się szeroka gama składników aktywnych, do których zaliczane są przede wszystkim:

• Saponiny steroidowe – związki określane jako szatawarosydy i szatawaryny, w tym shatavaroside A, shatavaroside B, filiasparoside C,
• Alkaloid asparagamina A o właściwościach antyoksydacyjnych,
• Fitoestrogeny, które są prekursorami estrogenów,
• Fitoekdysteroidy, które wykazują działanie adaptogenne,
• Sterole roślinne, w tym sitosterol,
• Antyoksydacyjne flawonoidy – rutyna, kwercetyna,
• Witaminy i minerały – witaminy A i C, potas, selen, magnez, cynk, wapń, miedź i inne.

Shatavari – właściwości

Korzenie szparagów groniastych zawierają wiele cennych substancji, co przekłada się na ich właściwości prozdrowotne. Teraz można korzystać z nich również w formie wygodnych w stosowaniu kapsułek, tabletek. Jak działa ta roślina?

Główne właściwości shatavari:

• Antyoksydacyjne,
• Przeciwzapalne,
• Łagodzące,
• Przeciwbólowe,
• Regulujące poziom hormonów,
• Wspierające płodność,
• Przeciwwrzodowe,
• Normujące poziom cukru we krwi,
• Adaptogenne.

Zastosowanie shatavari

Reprezentowane przez korzeń shatavari działanie jest wielokierunkowe. Najczęściej w medycynie naturalnej jest on używany w celu profilaktyki i kuracji dolegliwości kobiecych. Kiedy warto sięgnąć po suplementy z tą rośliną?

Shatavari na płodność

Najczęściej roślina ta polecana jest kobietom, które chcą poprawić swoją płodność. Zawarte w niej składniki zwiększają szansę na zajście w ciążę przez normowanie pracy gospodarki hormonalnej.

Zależność shatavari a ciąża nie została w pełni udowodniona przez badania naukowe, jednak jest ona bardzo często polecana jako naturalny sposób na poprawę płodności u kobiet, które mają trudności z doczekaniem się dziecka.

Uwaga! Nie należy stosować shatavari w ciąży, ponieważ zwiększa się ryzyko wad płodu i poronień.

Shatavari na laktację

Stosowanie tej rośliny rekomendowane jest również po urodzeniu dziecka. Ma ona wspomagać produkcję pokarmu przez podwyższanie poziomu estrogenów oraz prolaktyny.

Shatavari na libido

Zawarte w korzeniu tej rośliny składniki mają zwiększać poziom prolaktyny u kobiet i przez to poprawiać libido. Właśnie dlatego uznawana jest ona za naturalny afrodyzjak.

Shatavari na schorzenia kobiece

Dzięki działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym, rozkurczowym i regulującym poziom hormonów roślina ta rekomendowana jest dla kobiet z różnymi dolegliwościami układu rozrodczego.

Najczęściej zaleca się shatavari na mięśniaki macicy, dolegliwości jak endometrioza, bolesne i nieregularne cykle miesiączkowe, zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Również stosuje się shatavari na torbiele, aby je redukować i zapobiegać ich pojawianiu się.

Shatavari a menopauza

Po tę roślinę mogą również sięgnąć kobiety w okresie menopauzy. Pomaga ona wtedy w zmniejszaniu towarzyszących jej objawów, między innymi zaburzeń nastroju, uderzeń gorąca czy kołatania serca.

Shatavari a tarczyca

Przez wpływ na układ hormonalny szparag groniasty poprawia również działanie tarczycy, dlatego suplementacja preparatów zawierających go w składzie jest polecana dla osób z chorobami tego narządu.

Shatavari a układ pokarmowy

Składniki tej rośliny wspomagają pracę układu pokarmowego. Tradycyjnie jest ona stosowana w dolegliwościach jak biegunki, bóle brzucha, wrzody żołądka, zgaga i nadkwaśność. Wspiera też normalizowanie poziomu cukru we krwi, dlatego może pomagać osobom z insulinoopornością oraz cukrzycą.

Shatavari a tycie

Nieprawidłowe poziomy hormonów mogą powodować tycie, dlatego przez stosowanie rośliny jak shatavari odchudzanie może być efektywniejsze. Dodatkowo normuje poziom cukru we krwi, co również pomaga w odchudzaniu.

Shatavari a układ nerwowy

Znajdujące się w tej roślinie składniki wykazują również działanie adaptogenne, co oznacza, że mają one pozytywny wpływ na układ nerwowy. Pomagają w jego adaptacji do zmieniających się warunków, a przez to uspokajają, zwiększają odporność na stres, zmniejszają problemy z zasypianiem, a także wspierają procesy pamięciowe, koncentrację.

Shatavari a układ oddechowy

Zmniejsza podrażnienia układu oddechowego, zwłaszcza górnych dróg, poprawia ich nawilżenie, a także pozytywnie wpływa na układ odpornościowy, dlatego może zapobiegać i łagodzić schorzenia.

Jak stosować shatavari?

Szparag groniasty, a dokładnie jego korzeń, może być stosowany na kilka sposobów zależnie od jego formy.

W Indiach często używany jest świeży korzeń, z którego przygotowuje się napary i odwary, natomiast w Europie, w tym w Polsce, spotykane są głównie suszony i cięty korzeń oraz suplementy z ekstraktem shatavari.

Zawierające shatavari tabletki i kapsułki są bardzo łatwe w stosowaniu, dlatego używane są dzisiaj najczęściej. Najlepiej wybierać preparaty standaryzowane na obecność saponin.

Shatavari – dawkowanie

Zazwyczaj zalecane dawkowanie preparatów z ekstraktem ze szparaga groniastego wynosi 500 mg – 1000 mg. Dokładne informacje można znaleźć na etykietach preparatów.

Shatavari – po jakim czasie działa? Najczęściej dla uzyskania zauważalnych efektów zalecana jest suplementacja trwająca kilka miesięcy.

Shatavari – przeciwwskazania

Stosowanie preparatu zawierającego ekstrakt z tej rośliny nie jest zalecane u kobiet w ciąży ze względu na jej właściwości rozkurczowe i teratogenne, czyli toksyczne dla płodu.

Zależność jak shatavari a antykoncepcja nie została jeszcze w pełni poznana, dlatego kobiety stosujące tabletki antykoncepcyjne nie powinny zażywać suplementów z tą rośliną. Istnieje ryzyko, że mogą one obniżyć ich skuteczność.

Nie należy również stosować jej w przypadku nadwrażliwości na substancje aktywne oraz składniki znajdujące się w suplemencie.

Shatavari – skutki uboczne

Najczęściej notowane są działania niepożądane wynikające z reakcji alergicznych, między innymi wysypka, zaczerwienienie, swędzenie skóry.

Ile kosztuje shatavari?

W przypadku preparatów zawierających shatavari cena wynosi od około 25 do 100 złotych za opakowanie.

Źródła:
1.Plant profile, phytochemistry and pharmacology of Asparagus racemosus (Shatavari): A review, Alok, S., Jain, S. K., Verma, A., Kumar, M., Mahor, A., & Sabharwal, M., Asian Pacific journal of tropical disease, 3(3), 242-251.
2.Asparagus racemosus (Shatavari): an overview, Sachan, A. K., Das, D. R., Dohare, S. L., & Shuaib, M. (2012), Int J Pharm Chem Sci, 1(3), 588-92.
3.Impact of stress on female reproductive health disorders: Possible beneficial effects of shatavari (Asparagus racemosus). Pandey, A. K., Gupta, A., Tiwari, M., Prasad, S., Pandey, A. N., Yadav, P. K., ... & Chaube, S. K., (2018), Biomedicine & Pharmacotherapy, 103, 46-49.