Papierki lakmusowe – kiedy i jak z nich korzystać?

Papierek lakmusowy pozwala na szybkie i łatwe pomiary wartości pH. Tego typu papierki mają również zastosowanie w diagnostyce medycznej. Kiedy są używane? Jak z nich korzystać?

Czym jest papierek lakmusowy?

Papierek lakmusowy, pasek lakmusowy albo pasek pH jest rodzajem produktu używanego do pomiaru pH, czyli kwasowości i zasadowości roztworów.

Paski do pomiaru pH zmieniają swój kolor w zależności od pH. Dzięki temu umożliwiają łatwe prowadzenie badań pod kątem odczynu roztworu.

Ze względu na swoją wygodną formę i prostotę użycia paski do pomiaru pH mogą być wykorzystywane zamiast pH-metru, czyli urządzenia do pomiaru pH lub badania krwi określającego jej pH.

Rodzaje pasków do pomiaru pH

W rzeczywistości produkty, które określa się papierkami lakmusowymi, są papierkami uniwersalnymi. W przeciwieństwie do zwykłych papierków lakmusowych, które nasączane są lakmusem (mieszaniną barwników występujących w porostach), papierki uniwersalne pozwalają na ocenę znacznie szerszej skali pH.

Zwykły papierek lakmusowy występuje w trzech wariantach – czerwonej do odczynu zasadowego, fioletowej do odczynu kwasowego i zasadowego oraz niebieskiej do kwasowego. Papierki uniwersalne najczęściej mają kolor żółty i mierzą odczyny zasadowy, kwasowy i obojętny.

Papierki lakmusowe – zastosowanie w medycynie

Paski lakmusowe mają szerokie zastosowanie w medycynie. Służą do badania równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, pozwalając na ocenę poziomu kwasów lub zasad w danym roztworze. Dzięki temu umożliwiają one diagnozowanie różnych dolegliwości.

Lakmusowe papierki najczęściej używane są:

• Do badania pH moczu,
• Do wód płodowych.

Badanie pH moczu

Paski pH pozwalają na określenie odczynu moczu i na podstawie wyniku umożliwiają zbadanie balansu kwasowo-zasadowego. Za ich pomocą można zdiagnozować zakwaszenie organizmu oraz zasadowicę, inaczej alkalozę, czyli nadmierną zasadowość płynów ustrojowych. Umożliwiają one także ocenę diety oraz określenie ogólnej sprawności wątroby i nerek.

Zakłócenie balansu kwasowo-zasadowego organizmu może być efektem nieprawidłowej diety, nadmiernego stresu, stosowania określonych leków i używek.

W efekcie zakwaszenia organizmu może dojść do szeregu symptomów, między innymi:

• Nadmiernego zmęczenia,
• Problemów z działaniem układu pokarmowego,
• Problemów z cerą, włosami i paznokciami,
• Obniżonej odporności,
• Osteoporozy.

W skrajnych przypadkach zaburzenia pH organizmu mogą doprowadzić do kwasicy lub zasadowicy oddechowej i nieoddechowej oraz do niewydolności nerek, wątroby i jelit.

Badanie pH wód płodowych

Papierki lakmusowe mogą być także używane do badania kobiet ciężarnych. Stosowane są one do oceny, czy doszło do wycieku płynu owodniowego, inaczej sączenia się wód płodowych.

Odczyn wód płodowych wynosi powyżej 6,5 – najczęściej około 7,1-7,3.

Zastosowanie pasków pH w domowych warunkach umożliwia szybkie zdiagnozowanie nieprawidłowości w przebiegu ciąży, które prowadzą do sączenia się płynu owodniowego. Jego wyciek może wywołać poważne infekcje bakteryjne zagrażające życiu płodu oraz matce. W razie pojawienia się wycieku wód płodowych należy jak najszybciej udać się do lekarza.

Jakie paski pH wybrać?

Precyzja pomiarów ma bardzo duże znaczenie w diagnostyce medycznej. Aby wykonać pomiar pH moczu lub innych roztworów, warto wybrać dokładne papierki lakmusowe, które pozwalają na odczytanie wyniku na skali co 0,2 stopnia pH.

Te wymagania spełniają papierki lakmusowe Dr Jacobs, których skala pomiarowa wynosi 5,6-8,0 pH, a dokładność 0,2 stopnia pH. Paski oferowane są w opakowaniach po 33 sztuki i 120 sztuk.

Jak używać papierków lakmusowych?

W warunkach domowych można wykorzystać paski lakmusowe do badania pH moczu lub innych płynów i dzięki temu do oceny stanu zdrowia.

Pomiary powinny być wykonywane kilka razy w ciągu dnia, na przykład 5-6 w okresie od 3 do 6 dni. Wyniki można zapisywać w formie tabeli, co pozwala na ocenę zmian pH w czasie. Zaleca się, aby badania prowadzić przed śniadaniem, a także po 1-2 godzinach po posiłkach i przed snem.

Pomiar pH moczu za pomocą papierka lakmusowego:

• 1. Zbierz świeży mocz i umieść go w czystym naczyniu.
• 2. Papierek lakmusowy zanurz w moczu na 1 sekundę – gdy papierek ma pole wskaźnikowe, zwróć uwagę, aby znajdowało się ono w płynie. W trakcie dokonywania pomiaru nie dotykaj pola palcami.
• 3. Odczytaj wynik z papierka, sprawdzając, jak się barwi i porównując go z dołączoną skalą kolorów. Dokonaj odczytania wyniku w ciągu 2 minut, ponieważ następnie papierek zacznie wysychać i zmieniać kolor.

Zamiast zbierania moczu do naczynia pasek można też umieścić w strumieniu na 1 sekundę.

Lakmusowe papierki – jak czytać wynik?

Wyniki pomiaru pH za pomocą pasków lakmusowych odczytuje się na dołączonej do nich skali. Należy porównać ze sobą kolor papierka bezpośrednio po pomiarze oraz kolor na skali, a następnie odczytać wynik.

Odczytanie wyników pH z papierków lakmusowych:

• Barwi się na czerwono – odczyn silnie kwasowy, około 1-3 pH.
• Barwi się na pomarańczowo – odczyn kwasowy, około 4-6 pH.
• Barwi się na musztardowy (pomarańczowo-zielonkawy) – odczyn neutralny, około 7 pH.
• Barwi się na zielono – odczyn zasadowy, około 8-11 pH.
• Barwi się na niebiesko i fioletowo – odczyn silnie zasadowy, około 12-14 pH.

W przypadku papierków o bardzo wysokiej dokładności różnice pomiędzy kolorami mogą być subtelne, dlatego najlepiej przyłożyć papierek do skali i porównać odcienie.

Cena pasków lakmusowych

Za opakowanie zawierające około 30 sztuk papierków uniwersalnych należy zapłacić około 15 złotych. Duże opakowanie ze 120 sztukami pasków to koszt około 38 złotych.

Papierki lakmusowe – gdzie kupić?

Uniwersalne papierki lakmusowe do pomiaru pH można kupić dziś w wielu sklepach – także w aptekach, zielarniach, sklepach z suplementami diety.

Papierki lakmusowe - zamów online

Źródła:
1. Papierki lakmusowe, szybki pomiar balansu kwasowo-zasadowego na podstawie pH moczu: http://www.pliki.drjacobsmedical.pl/Papierki%20lakmusowe%2030%20szt.%20net.pdf
2. Analiza wydzieliny szyjkowo-pochwowej w diagnostyce przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, Knapik Dorota, Olejek Anita, Ginekol Pol. 2011, 82, 50-5.